Interview : Suzanne Wouterse – Social Point Den Haag

Ben jij onderdeel van de oplossing, of onderdeel van het probleem? 

Met een vol hoofd stap ik naar buiten. Morele afwegingen razen door mijn gedachten terwijl ik probeer het gesprek van zojuist te verwerken. Ik werd uitgenodigd door Boy Zandbergen, oprichter van Onzichtbaar Den Haag. In 2018, toen Boy net een paar jaar gestart was, heeft hij ook zijn verhaal gedaan voor dit blog. Ik ging naar hem toe om te kijken hoe het nu, 6 jaar later ging. Hij nam me mee in de rauwe realiteit van zijn leven en werk. Het gesprek was niet alleen een terugblik op zijn missie, maar onthulde een diepere waarheid die compleet nieuw voor mij was.  

Vol goede moed loop ik bij het pand dat aan de rand van de Schilderswijk zit naar binnen. Ik wil Boy sowieso vragen of de plannen die hij in 2018 had werkelijkheid zijn geworden. Hebben ze de uitbreidingingen gedaan, wat zijn de successen die ze hebben geboekt en welke plannen staan er voor de toekomst op het programma? Boy is vriendelijk en enthousiast, hij begint te vertellen over Onzichtbaar Den Haag. Dat er trainingen aan bedrijven worden gegeven met de inzet van ervaringsdeskundigen; mensen die te maken hebben gehad met maatschappelijke vraagstukken zoals armoede, schulden, psychische problematiek of eenzaamheid.  

Voor ik kan vragen naar de resultaten sinds 2018 begint Boy te vertellen over zijn verleden. Hij stelt zich kwetsbaar op, dit verhaal raakt me. Hij vertelt hoe hij zich als jongen onzichtbaar voelde. Hoe hij altijd opzoek was naar de plek waar hij hoorde, naar zijn plek binnen het systeem. Hij vertelt over zijn jeugd, dat hij als baby constant het ziekenhuis in en uit ging. Dat hij is opgegroeid met gescheiden ouders, “eigenlijk leefde ik toen in twee verschillende werelden, bij mijn moeder was er net voldoende geld voor een halve plak ham op brood, terwijl mijn vader het goed had, daar lagen er zeg maar 3 plakken op.”. Hij gaat in de hulpverlening werken en woont op verschillende plekken in Nederland, nog steeds op zoek naar zijn plek. Op een bepaalt moment woont hij in het oosten, maar hij mist ook het westen, hij besluit naar Den Haag te verhuizen. “Waarom Den Haag?” vraag ik hem, “de muziek sprak me aan, het is een rauwe stad, met echte mensen”.  In Den Haag geniet hij van het uitgaansleven, eigenlijk iets te veel. Hij besluit uiteindelijk om een therapeutische opleiding te gaan doen, daar wordt hij weer zichbaar. Voor Boy voelt het dat hij in die periode is veranderd, van onzichtbare jongen, naar zichtbare man. Een man met een missie!  

“jij leert mij dingen die ik op school niet leer, dingen uit het echte leven.”.

Boy werkt in de hulpverlening en heeft geregeld stagaires over de vloer. Eén stagaire zei tegen hem “jij leert mij dingen die ik op school niet leer, dingen uit het echte leven.”. Een prachtig compliment, en hierna beginnen er wat ballen te rollen. Boy gaat lesgeven bij de opleiding Social Work, eerst als gastdocent en daarna vast. Hij neemt dan geregeld oud cliënten mee naar zijn les met wie hij in het verleden als hulpverlener werkte. Dit zijn de echte verhalen, de verhalen die je niet in een boek terugleest. Hij leert de studenten de mooie kanten van het vak maar ook de moeilijke en minder leuke kanten. Boy merkt dat mensen er enthousiast van worden en zich bewust worden van zichzelf. Via zijn oude netwerkt benaderd hij scholen en overheidsorganisaties, samen met een groep enthousiaste mensen start hij dan met ‘Onzichtbaar Den Haag’.   

Boy neemt me mee door de ruimte waar de trainingen worden gegeven. “Eigenlijk is het een social escape room, het enige is dat er geen escape is” vertelt hij. Ik kom in het huis van Yvonne, een alleenstaande moeder die door één verkeerde investering van zelfstandig ondernemer in een situatie van armoede terecht komt. Ik ben Yvonne en krijg haar portemonnee, er zit 50,- euro in. “Welke keuze maak je”, vraagt Boy “als je dochter mee op schoolreis wil maar je eigenlijk geen geld hebt om dit te betalen”. Mijn eerste reactie? Niet betalen natuurlijk, je hebt al geen geld, school begrijpt dat echt wel. Maar daar is Boy, om me wat context te geven. Hij stelt vragen als ‘hoe lang denk je dat iemand die in armoede leeft nodig heeft om hiervoor uit te durven komen, als ze dat al doen?’ ‘Hoe denk je dat het voor je dochter is als al haar klasgenoten weten dat haar moeder arm is?’. Shit, daar had ik niet aan gedacht, wellicht is het toch wat ingewikkelder dan ik dacht. Ook is er een grote tas met brieven van verschillende instanties en een hele tafel vol met flyers die mensen in armoede zouden moeten helpen. Allemaal onderdelen van de verschillende trainingen die ze aanbieden.    

“nee, acceptatie, dat is de stap die we vaak vergeten. Accepteren dat de situatie zo is”.  

Als ik Boy vraagt wat zijn missie is zegt hij: “ik wil een beweging creëren, een beweging om het systeem te veranderen. Want wij zijn allemaal onderdeel van het systeem, dus alleen met zijn allen kunnen we het systeem veranderen”. Ik kwam binnen met het idee dat ik vooral onderdeel van de oplossing ben en niet zozeer onderdeel van het probleem. Maar tijdens het gesprek met Boy besef ik me, dat het probleem ‘het systeem’ is, en dat ook ik daar onderdeel van ben. We hebben het over ‘het systeem’, wat dat nou is, maar ook dat het heel menselijk is om direct naar oplossingen te gaan zoeken. Dit herken ik uit mijn eigen praktijk, de gedachte dat we het wel even op gaan lossen en denken te weten wat goed is. Volgens Boy begint het bij begrip, mét mensen praten en niet óver ze. Pas als er begrip is kun je door naar de volgende stap, “de oplossing?” vraag ik hoopvol,

Boy geeft aan dat de trainingen meestal nog lange tijd vragen blijven oproepen bij deelnemers en dat dit zorgt voor een verhoogde betrokkenheid. Hoewel ik geen training heb gevolgd, is het effect van één gesprek met Boy voor mij hetzelfde. Nog dagen spoken er vragen door mijn hoofd, maar ik ben ook gemotiveerd. Gemotiveerd om meer met mensen in gesprek te gaan, om gewoon te luisteren en om mensen proberen te begrijpen. Dat lijkt mij een prima eerste stap! En mocht je, je nou afvragen of ik nog antwoord heb gekregen op mijn vraag over de resultaten van Onzichtbaar Den Haag, jazeker! De uitbreiding in Rotterdam is er gekomen, en ook daar worden nu al vele mensen getraind.   

Ben je geraakt door het verhaal van onzichtbaar den haag en wil  je meer weten, of een keer een training volgen? kijk dan OP DE WEBSITE voor meer informatie.