Bart de Bart, Stichting Studeren en Werken Op Maat (SWOM), Social Club Den Haag
Social Club Den Haag bestaat 10 jaar en daarom interviewen we partners van het eerste uur over sociaal ondernemen, de maatschappelijke opgaven waar Den Haag voor staat en persoonlijke drijfveren. Bart de Bart, oprichter Stichting Studeren en Werken Op Maat (SWOM) mag niet in dit rijtje ontbreken. 10 jaar geleden stond hij zijn idee te pitchen voor een Nutshuis vol Social Club leden. Sinds 2017 is hij zelf voorzitter van Social Club Den Haag en maakte hij zich hard voor de professionalisering als brancheorganisatie, de Sectordeal Sociaal Ondernemen en projecten als Baankans! We zoeken Bart op in het kantoor van SWOM aan het Lange Voorhout. Sfeervol en – ondanks het historisch karakter van het pand – toegankelijk gemaakt voor mensen in een rolstoel.
“Social Club Den Haag is ontstaan als een goed georganiseerde zeepkist om het evangelie van het sociaal ondernemen te verkondigen,” zo omschrijft Bart het zelf. “Toen bleven er vragen van ondernemers binnenkomen. Wat konden we daarmee? De echte revitalisatie kwam met de Sectordeal Sociaal Ondernemen. In coronatijd hebben we samen met de gemeente inzichtelijk gemaakt wie de sociaal ondernemers in Den Haag zijn en wat zij bijdragen. Het knuffelgehalte ging eraf met de komst van ‘Social Capital’, ‘GreenFox Social Return’ en ‘I-did’. Sociaal ondernemers die serieus hebben opgeschaald. De kern is echte omzet en met subsidie helpt de overheid de ondernemer een maatschappelijk probleem op te lossen.”
Uit die ivoren toren
Als maatschappelijk probleem voor Den Haag benoemt Bart dat er te veel mensen aan de kant staan. Daarbij ziet hij de verdeeldheid in de stad: “De klappen vallen op specifieke plekken.” Oplossingen ziet Bart in het loskomen van de politiek: “We moeten het met elkaar voor de stad doen. En niet vergeten dat ondernemers de dragers zijn van deze ambtenarenstad!” Bart begon zijn carrière ook ooit als ambtenaar bij het ministerie voor Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. “Toen zat ik zelf in een ivoren toren. Als je echt impact wil maken, moet je eruit en ondernemen is mijn instrument. Ik wil een arbeidsmarkt die lief is, een plek waar je je broer of zus in los wilt laten. Zelf ben ik drie maanden te vroeg geboren, ik liep vast in studie en werk. Van thuis uit kreeg ik veel steun, ik kom uit een stabiel gezin, maar wat als je dat niet hebt?”
De vraag moet je overvallen
“Ik zeg altijd: als je wilt meepraten, moet je ook in actie komen,” vervolgt Bart. “Ik wilde geen politieke partij, maar een mooie sociale stichting. Daar hadden we gelijk zoveel aanwas! Je moet eerst overvallen worden door de vraag. In 2010 begonnen we een actiegroep en in 2012 zijn we echt begonnen met Stichting Studeren en Werken Op Maat. Vanaf 2013 ging ik banenmarkten organiseren.” Daar kwam hij in contact met Jos Verhoeven van Start Foundation, die hem het laatste zetje gaf. Samen met zijn neef Frederik – een ervaren ondernemer – is Bart zijn businessmodel gaan ontwikkelen. “Vervolgens ben ik letterlijk met de NS-kaart 25 werkgevers langsgegaan door heel Nederland.” Door de afspraken die Bart met een aantal grote werkgevers maakte, kon hij de budgetten voor jobcoaching vanuit de gemeente en het UWV aanvullen om mensen goed te begeleiden: “In twee tot zes maanden worden kandidaten klaargestoomd om ‘on-the-job’ mee te lopen, zo’n anderhalf jaar.”
Duurzame uitstroom naar werk?
Volgens de definitie van de gemeente heeft SWOM intussen zo’n 600 mensen geholpen duurzaam naar werk uit te stromen. “Duurzaam uit de uitkering,” verduidelijkt Bart wat overheidsorganisaties daarmee bedoelen. “We moeten oppassen dat we niet de terminologie van de gemeente blijven volgen,” waarschuwt hij daarbij. “Hoe wij het bij SWOM en Social Club Den Haag zien, is dat iemand binnen zijn of haar capaciteit lekker bezig blijft.” Bart zou graag meer onderling vertrouwen zien om tot een gelijkwaardige manier van publiekprivaat samenwerken te komen: “Met subsidie krijgt de sociaal ondernemer ruimte om creatief te leren denken. We hebben bijvoorbeeld GGZ-specialisten aangenomen, omdat de bezuinigingen in de GGZ en de jeugdzorg hebben gezorgd voor meer instroom bij SWOM. De grootste besparingen waar wij voor zorgen, zitten ook in de GGZ en de huisartsenzorg.” Een duidelijk verhaal, maar, zo benadrukt Bart: “Voor de overheid is het een heel langzaam proces om zich te realiseren dat zij niet alles zelf moet doen.”
Baankans!
Als geslaagd voorbeeld van publiekprivaat samenwerken tussen gemeente Den Haag, Social Club Den Haag en partners in Den Haag Zuidwest, noemt Bart ‘Baankans!’. Voor dit project slaan buurtorganisaties, wijkbedrijven, bewonersnetwerken, buurtkamers en ambassadeurs de handen ineen om inwoners te bereiken die voor de gemeente niet altijd direct in beeld zijn. Deze inwoners krijgen hulp bij het vinden van een baan of opleiding bij een sociale onderneming. Na een succesvolle pilot is gezamenlijk besloten deze aanpak verder uit te bouwen en onder te brengen in een aparte stichting: ‘Samen Inlcusief’. Bart vat samen: “We hebben met Social Club de stap gemaakt naar een professionele brancheorganisatie en daar past bij dat het uitvoerende gedeelte apart in een stichting zit.”
Oproep aan ‘blauwe accountant’
Een doel dat Bart met Social Club voor sociaal ondernemers wil bereiken is toegang tot reguliere financiering via het Social Impact Fonds Haaglanden. Ook ziet hij sociaal ondernemers graag samen meedoen in aanbestedingen. Tot slot wil hij met Social Club zorgen dat er in Haaglanden letterlijk meer ruimte komt voor sociaal ondernemen: “Den Haag laat veel kansen liggen omdat er geen betaalbare plekken zijn. De stad moet voor sociaal ondernemers zorgen en maatschappelijke huurprijzen rekenen.” Daar stelt Bart wel wat tegenover: “Als je echt groot wordt als sociaal ondernemer, moet je kunnen aantonen wat je directe opbrengst is voor de samenleving. Zo brengen veel sociaal ondernemers ‘CRSD’ al in de praktijk.” ‘Corporate Sustainability Reporting Directive’ (CSRD) is een richtlijn waarin staat dat steeds meer bedrijven vanaf 2024 verplicht worden te rapporteren op maatschappelijk vlak. “Het reguliere bedrijfsleven gaat hiertoe gedwongen worden,” licht Bart toe. “Nu staat altijd de aandeel waarde voorop en dat is altijd schadelijk voor de omgeving.” Voor sociaal ondernemers is het juist ook belangrijk om de macro-economische impact inzichtelijk te maken: “Wat als iemand belasting gaat betalen? Voor SWOM betekent dit dat elke euro die we in mensen investeren, € 2,82 oplevert. Ik zou heel graag een blauwe accountant horen die dit bevestigt,” besluit Bart bevlogen. “Dat zou een hele grote stap zijn.”
Interview: Ruben Blanke Social Club Den Haag en Lisa Koolhoven Verhalenpodium
Auteur: Lisa Koolhoven www.verhalenpodium.nl