In Den Haag is een vaste kern met sociaal ondernemers al meer dan 10 jaar bezig om voor kwetsbare inwoners duurzaam werk te creëren. Door hun unieke aanpak zijn deze ondernemers koplopers van – en voorbeeld geworden voor – een groeiende groep sociaal ondernemers in heel Nederland. Met de sectordeal sociaal ondernemen wordt vorm gegeven aan het belang van sociaal ondernemerschap in Den Haag en spreken we de gezamenlijke ambitie uit om de sector verder te laten groeien en professionaliseren. Zo kunnen wij samen werken aan duurzame en kwalitatief goede werkgelegenheid in de stad en de arbeidsparticipatie verhogen.
Belang van sociaal ondernemers voor de gemeente Den Haag
Sociaal ondernemers hebben als belangrijkste missie het verhogen van arbeidsparticipatie, hierdoor zijn sociaal ondernemers een belangrijke banenmotor voor Den Haag. De werkgelegenheid bij sociale ondernemingen is tussen 2019 en 2020 met 10% toegenomen.
Vanwege de professionele begeleiding en de focus op arbeidsparticipatie zijn sociaal ondernemers in staat om met mensen met een (zeer grote) afstand tot de arbeidsmarkt te werken. Zo kunnen zij werkplekken creëren voor kandidaten met een beschut werk indicatie, mensen met een zeer lage loonwaarde (banenafspraak) en andere kandidaten die moeilijker bemiddelbaar zijn.
Innovatieve aanpak van maatschappelijke uitdagingen
Sociale ondernemingen willen problemen in de maatschappij aanpakken en stellen het bereiken van positieve impact op de samenleving voorop. Door middel van de voor deze groep kenmerkende creativiteit en flexibiliteit zijn zij in staat om maatschappelijke uitdagingen sneller en efficiënter aan te pakken dan de overheid of reguliere ondernemers. Bovendien zijn sociaal ondernemers, vanwege het commerciële business model, onafhankelijk en, bij succes, opschaalbaar. Daarmee kan ook dit deel van de arbeidsmarkt zich autonoom van de gemeente ontwikkelen. Er zijn tal van sociaal ondernemers die zich hebben gespecialiseerd in een specifieke groep, bijvoorbeeld visueel beperkten en ex-gedetineerden. Daarmee zijn zij de schakel tussen deze doelgroepen en de reguliere arbeidsmarkt. Soms zijn zij het eindpunt voor kandidaten, soms zijn zij een tussenstap richting de reguliere arbeidsmarkt.
Ontwikkeling van kennis
Sociale ondernemingen bereiken hun positieve impact niet alleen door directe impact door de verkoop van hun producten en het leveren van diensten maar ook door indirecte impact, het beïnvloeden van andere organisaties tot duurzamer gedrag. 63% van de sociale ondernemingen is hier al actief mee bezig. Dit doen ze door andere bedrijven op te zoeken met het aanbod kennis te delen (46%), het delen van kennis via presentaties en blogs en/of door actief te lobbyen bij de overheid. Dit toont aan dat sociale ondernemingen minder in ‘traditionele concurrentie’ denken, maar zich realiseren dat andere organisaties nodig zijn om hun impactdoelstellingen te bereiken. De verwachting is dat deze ontwikkeling zich zal doorzetten en dat de impact economie de komende jaren in belang zal toenemen. Door middel van deze sectordeal wordt de ambitie uitgesproken om hier in Den Haag een stimulans aan te geven.
De sectordeal sociaal ondernemen
De focus vanuit de gemeente Den Haag om sociaal ondernemerschap te stimuleren heeft in de afgelopen jaren geresulteerd in de groei van een netwerk van sociaal ondernemers, actief in allerlei sectoren. Om dit netwerk beter te laten aansluiten bij relevante koepelorganisaties, netwerken en overlegstructuren is besloten om een eigen sector te creëren: de sector sociaal ondernemen. Aangezien deze ondernemers ook onderdeel zijn van andere sectoren (horeca, transport en logistiek etc.), zullen de voorwaarden en regels van deze sectoren blijven gelden. Het verdringingsprotocol en eerlijke concurrentieverhoudingen zullen altijd in acht worden genomen.
Ondanks het feit dat sociaal ondernemers in verschillende sectoren actief zijn is het van belang om sociaal ondernemers middels deze sectordeal te verenigen om zo de sector erkenning en herkenning te geven. Op deze manier zorgen we ervoor dat deze groep ondernemers een nog grotere sociale bijdrage kan leveren aan de gemeente Den Haag. Organisaties die zich vrijwillig aansluiten bij de sector sociaal ondernemen onderschrijven hiermee het belang van sociaal ondernemerschap voor de stad en zetten zich in om de gezamenlijke ambities geformuleerd in deze sectordeal waar te maken.
De definitie van een sociale onderneming
Voor een onderneming die zich wil aansluiten bij de sector sociaal ondernemen geldt dat het maken van sociaal maatschappelijke Impact een belangrijk onderdeel is van de bedrijfsstrategie. Hiermee wordt bedoeld dat de onderneming naast een economische doelstelling ook een sociaal maatschappelijke doelstelling heeft geformuleerd en deze als bedrijfsresultaat presenteert. Verder is voor deze onderneming kenmerkend dat ze niet (volledig) afhankelijk is van subsidies, schenkingen en donaties.
Het stimuleren van arbeidsparticipatie
In 2016 is de gemeente Den Haag aan de slag gegaan met het onderwerp sociaal ondernemerschap in het actieprogramma ‘sociaal ondernemerschap Den Haag’. Binnen de dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) is hierbij de focus gelegd op sociaal ondernemers die zich richten op het verbeteren van de arbeidsparticipatie. De toeleiding naar duurzaam werk voor mensen met afstand tot de arbeidsmarkt en/of een uitkering is hierbij een belangrijke doelstelling.
De ambitie van de Sectordeal Sociaal Ondernemen
Dit document dient als herkenning en erkenning van de sector sociaal ondernemen in Den Haag. Met deze erkenning wordt de ambitie uitgesproken om de sector verder te laten groeien en te professionaliseren met als gezamenlijk doel de arbeidsparticipatie van mensen met afstand tot de arbeidsmarkt en/of een uitkering te verhogen.
Om doelstellingen van de sectordeal te realiseren zijn de volgende voorwaarden nodig die met het sluiten van de sectordeal in de komende jaren kunnen worden ontwikkeld.
- Een goed partnerschap tussen sociaal ondernemers en gemeente Den Haag. Een heldere en betrouwbare samenwerking is essentieel voor de ontwikkeling van sociaal ondernemerschap.
Concreet: Daadkrachtig en strategisch accountmanagement: Heldere op maat gemaakte werkakkoorden en contracten, waarbij er gekeken zal worden welke positionering het beste past in de gezamenlijke missie om kandidaten uit de doelgroep zo duurzaam mogelijk aan werk te helpen. Tevens zal de focus liggen op maatschappelijk aanbestedingen m.b.v. artikel 2.82 en een brede invulling van social return.
- Een functionerend business ecosysteem. Sociaal ondernemers zijn onderdeel van een systeem dat erop gericht is om maatschappelijke waarde te creëren. Dit systeem bestaat uit diverse stakeholders die allemaal van belang zijn om deze maatschappelijke impact te realiseren. Daarom is het belangrijk om goed te monitoren of het ecosysteem voor sociaal ondernemers functioneert en waar nodig te stimuleren, hierin spelen de ondernemers zelf ook een belangrijke rol.
Concreet: Versterking van het netwerk, betere toegang tot financiering, beschikbaarheid van (maatschappelijk) vastgoed, 9-5 business support, kennisdeling en voorlichting, onderzoek, ontwikkeling van crisisbestendigheid, organiseren van evenementen.
- Vertegenwoordiging van de sector. Door middel van deze sectordeal wordt het mogelijk om de sector sociaal ondernemen op zowel landelijk, regionaal als op lokaal niveau te vertegenwoordigen bij alle relevante overlegstructuren.
Concreet: Deelname aan landelijke kennisnetwerken en de City Deal Impact ondernemen, aansluiting bij arbeidsmarktregio Haaglanden, een strategisch partnerschap met Impact City en directe samenwerking met alle koepelorganisaties, netwerken en partnerorganisaties in Den Haag.
Bovenstaande punten zijn de bouwstenen van deze sectordeal. Door hier op in te zetten kan de sector sociaal ondernemen verder worden ontwikkeld en verbeterd. Dit wordt vertaald in de lijst met uitgangspunten voor deze sectordeal en verder uitgewerkt in een implementatieplan waarin de gemeente Den Haag en branchevereniging Social Club specifieke afspraken maken over het uitvoeren van deze punten. Op deze manier zullen er concrete acties worden verbonden aan de in deze sectordeal uitgesproken ambities.
